Once a upon a time

ငန္းသားသတ္စားေနေသာ ခ်ာရာဏသီျပည္

ခ်ာရာဏသီရဲ့ Regulator ေတြဟာ Regulator မ်ားသာျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ခ်ာရာဏသီအစိုးရဌာန အထူးသျဖင့္ Regulatory Department ေတြ Regulatorေတြ အေနနဲ႔ အမ်ားစုဟာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ အလုပ္မလုပ္ခဲ့ၾကဘူး။ စာ႐ြက္၊ အစည္းအေ၀းနဲ႔ စားပြဲေပၚမွာသာ အခ်ိန္ကုန္ဆံုး အခ်ိန္ျဖဳန္းေနတက္ၾကတယ္။ ဟန္ေဆာင္ နာမည္ခံေတြမ်ားတယ္။ ကိုယ္နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ sector ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ စာ႐ြက္ႀကီးအတိုင္းသြားတယ္။ လုပ္ရကိုင္ရ ခက္ခဲတယ္။ ႀကိဳးနီစနစ္ကို က်င့္သံုးတယ္။ လမ္းေၾကာင္းေဖါက္ႏိုင္မွ အေနအစားေခ်ာင္တယ္။ Loophole ေတြ။ ဟ ထားတာေတြ၊ ဂြင္ေတြရွိတယ္။ လုပ္တက္မွ အသိရွိမွေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနကို မသိမသာ၊ သိသိသာသာဖြင့္ထားေပးပါတယ္။

Regulator ေတြဟာ ေ႐ႊဥ ဥေသာငန္းကို ၾကီးလာေအာင္ မ်ိဳးပြားလာေအာင္ တိုးပြားလာေအာင္ မစဥ္းစားပဲ ရွိရင္းငန္းကို ၾကပ္ျပီး သတ္စားဖို႔ႀကိဳးစားေနျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ငန္းပိုင္ရွင္ (ဝါ) ငန္းထိန္းဟာ ေစာင့္ၾကည့္ရမဲ့ ငန္းေတြမ်ားလာေလ သူ႔ရဲ႕ အရည္အခ်င္းဟာလည္း ပိုမိုေတာက္ေျပာင္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ရွဳတ္တယ္ဆိုၿပီး ငန္းကို ႀကိဳးနဲ႔တုပ္ ေလွာင္ခ်ိဳင့္ထဲထည့္ အစာမွန္မွန္ေရမွန္မွန္မတိုက္ရင္ ဒီငန္းဟာ ႀကီးထြားလာမွာ မဟုတ္သလို တျခားငန္းေတြနဲ႔ မယွဥ္ႏိုင္ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလြန္းလို႔ ရလဒ္ေတြ ယုတ္ေလ်ာ့သြားရတာျဖစ္ပါတယ္။

စားသံုးသူဗဟိုျပဳ စနစ္စစ္စစ္ကို ခ်ာရာဏသီိျပည္မွာပဲ ျပည့္ျပည့္၀၀ေတြျမင္ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ ဝယ္သူကို အမွန္အကန္ အေျခခံတဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးတယ္။

စားသံုးသူဟာ ခံရတဲ့ ဖက္ကႀကီးပဲ။ ဝယ္သူခံ။ အ သူခံစနစ္ကို က်င့္သံုးတယ္။

စားသံုးသူအခြင့္အေရးကလည္း အားယူဆဲ။

ေၾကာ္ျငာေတြက လက္တလံုးျခား။

အင္ေတြ အတုေတြက ေပၚေပၚထင္ထင္။

နာမည္ေျပာင္း၊ လူေျပာင္း လုပ္စားဂိုဏ္းေတြက အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ခ်ာရာဏသီမွာ ႀကီးစိုးေနတယ္။

ဥပေဒမႀကီးစိုး၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြအားယူေနဆဲမွာ ေငြတမ်က္ႏွာၾကည့္ တဘို႔တည္းသမားေတြ စုမိေဆာင္းမိပိုက္မိၾကတယ္။ ေငြစုေငြေခ်းအမည္ခံ၊ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းအမည္ခံ၊ Multi Level Marketing အမည္ခံ ႏိုင္ငံတကာလိုရွိတဲ့ ဝရမ္းေျပးကအစ ခ်ာရာဏသီမွာ လုပ္စားႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ စီးပြားျဖစ္ခဲ့တယ္။

ခ်ာရာဏသီရဲ့ Regulator မ်ားသည္ ေထာက္ပံအားေပးမွဳ႔မရွိျခင္း၊ အသံုးစားရိတ္အလံုအေလာက္ မရွိျခင္း၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ အင္ျပည့္အားျပည့္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပဲ Regulator မ်ားသာျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ခ်ာရာဏသီရဲ႕ စားသံုးသူမ်ားသာ စီးပြားပ်က္ အတိဒုကၡေရာက္ မ်က္ရည္ပင္လယ္ေဝခဲ့ရတယ္။ ခ်ာရာဏသီမွာ ရိုးသားတဲ့သူေတြအတြက္ ေနရာမရွိ အကာအကြယ္မရွိပါ။

ပညာေရးဥပေဒမရွိေသးေပမဲ့ ပုဂၢလိကတကၠသိုလ္ေတြရွိေနပါၿပီ။ ေၾကာ္ျငာေနပါျပီ။ ဒီပလိုမာအတုေတြကိုလည္း တရားဝင္လိုလို ပံုစံဖမ္းၿပီး ေနရာအႏွံ႔ေၾကာ္ျငာအားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ေၾကာ္ျငာေနၾကပါေသးတယ္။ အရက္ကို ေရလို႔ ေသးေသးေလးေရးထိုးရံုနဲ႔ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ခြင့္ရွိၿပီး လက္လီဆိုင္ေတြမွာလည္း ခမ္းခမ္းနားနားျပင္ဆင္ဆင္ၿပီး ေနရာယူလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ ည ဘယ္ႏွစ္နာရီေက်ာ္ရင္ အရက္ဘီယာ ေရာင္းခ်ျခင္းမျပဳဆိုျပီး စာတန္းေလးေတြ ကပ္ထားေပမဲ့ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ရင္ အဲဒီအရာေတြကိုသာ အဓိကထားေရာင္းခ်ေနၾကပါတယ္။ ခ်ာရာဏသီရဲ႕ Online Shopping မွာေဆး အစားအစာ အလွကုန္ေရာင္းခ်တာ ဘယ္သူ႔နဲ႔မွ မဆိုင္ပါဘူး။ အလွကုန္ေၾကာင့္ အလွကုန္ခဲ့တဲ့သူေတြကလည္း ကိုယ့္ေဒါသနဲ႔ ကိုယ္ပါပဲ။ ေဆးစားမွားလုုိ႔၊ ေဆးတုေတြေၾကာင့္ဆိုတာလည္း ဘယ္သူမျပဳ မိမိမွဳ႔ပါဘဲ။ Walki Talki ေတြ ဥပေဒအရခြင့္မျပဳထားဘူး။ ဒါေပမဲ့သံုးေနၾကပါတယ္။ ေကာ္ဖီေတြ စစ္ေဆးေနတာ ခုထိမျပီးေသးပါဘူး။ဘာမွမျဖစ္ရင္ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ ျဖစ္သြားရင္ ခံသြားရသူေတြကေတာ့ ပြဲတိုင္းေက်ာ္ ဇာတ္လိုက္ေက်ာ္ စားသံုးသူေတြပါပဲ။ ခ်ာရာဏသီသတင္းစာမွာေၾကညာတယ္။ ေတြ႕ရွိကအေရးယူမယ္ဆိုေပမဲ့ မ်က္စိႀကီး နားႀကီးေတြမဟုတ္ဘဲ ႀကီးတဲ့အမူ ငယ္ေအာင္၊ ငယ္တဲ့အမူ လာဘ္ထိုးႏိုင္ေအာင္ဆိုတဲ့ ခ်ာရာဏသီရဲ႕ မူဝါဒဟာ အရမ္းေအာင္ျမင္ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အခုလိုျဖစ္ပြားရျခင္း Regulator ေတြ အားနည္းေနျခင္းေတြက လူေတြေၾကာင့္ဆိုတာထက္ မတိက်တဲ့ မူ၀ါဒေတြ၊ စနစ္ေတြ၊ ပတ္၀န္းက်င္ေတြက အဓိကျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္တည့္မတ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါျပီ။

ခ်ာရာဏသီမွသည္....Regulator မ်ားအား ပိုုမိုလြတ္လပ္စြာ ေဆာင္ရြက္ေစျခင္း၊ အင္အားတိုးျမွင့္ျခင္း၊ ဆုခ်ီးျမွင့္ျခင္း၊ မရွိေသးေသာ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား စနစ္တက် ဖြဲ႔စည္းေစျခင္း၊ က်င့္၀တ္မ်ား ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖၚျခင္း၊ ဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္ေနသူမ်ားကို စနစ္တက် ျပင္းျပင္းထန္ထန္အေရးယူျခင္း။ မျဖစ္ပြားခင္ တားဆီးျခင္း။ စားသံုးသူကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္႔ အသိပညာေပးျခင္း။ အျခားအဖြဲ့အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းျခင္းတို႔ကို အလ်င္အျမန္ေဆာင္႐ြက္သင့္ၿပီး လုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုေအာင္ျမင္လာေအာင္ လုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာၿပီး ပိုမိုလြယ္ကူေအာင္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းျမင့္မားေအာင္ အျခားခုႏွစ္ျပည္ေထာင္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေအာင္ စားသံုးသူေတြအခြင့္အေရးပိုရလာေအာင္ ႀကီီးၾကပ္ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (Control) ထက္ လုပ္ငန္းမ်ားပိုမိုေခ်ာေမြ႔ေအာင္ (Facilitate) လုပ္မွသာ ခ်ာရာဏသီမွသည္ ...